Kortebaan Santpoort

Recente winnaars/uitslagen in Santpoort:

2021:
Geen kortebaan vanwege de Corona-crisis? Of op Duindigt?

2020:
Geen kortebaan vanwege de Corona-crisis.

2019:
1. Doc Holiday- Bo Sprengers 300m
2. Lordspirit - Krista Timmer 300m
3. Broer van Bremen - John Dekker 300m
4. Ronny Brandt - John de Leeuw 300m
Toto-omzet: € 147.777 (record)

2018:
1. Calistokingsdeep - Lindsey Pegram 300m
2. Colombine Lep - Ruud Pools 300m
3. Ronny Brandt - John de Leeuw 300m
4. Ariana Trojborg - Ruud Pools 295m
Toto-omzet: € 131.306 (record)

2017:
1. Blue Diamond As - Wim van de Mespel 295m
2. Colombine Lep - Ruud Pools 300m
3. Fleur Zwagerman - Frans van der Blonk 300m
4. Open Access - Manon Pools 295m
Toto-omzet: € 121.750 (record)

2016:
1. Zero Option Lane - Sytske de Vries 305m
2. Obelix West - John Dekker 300m
3. Chubby Bobber - Jaap van Rijn 295m
4. Quiz de Ginai - Ruud Pools 300m
Toto-omzet: € 117.085 (record)

2015:
1. Zenito Hanover - Frans van der Blonk 300m
2. Tamburini - Jan Thijs de Jong 300m
3. Jagger Broline - John de Leeuw 295m
4. Duke Beuckenswyk - Lindsey Pegram 300m
Toto-omzet: € 116.035 (record)

2014:
1. Yankee Attack - Jeffrey Mieras 300m
2. Iper Flying - Aad Pools 300m
3. Asko Bond - John de Leeuw 300m
4. Cunera Beuckenswyk - Caroline Aalbers 295m
Toto-omzet: € 111.853 (record)

2013:
1. Umberto - Jeffrey Mieras 300m
2. Zenito Hanover - Andries van der Blonk 295m
3. Andrea Swagerman - Frans van der Blonk 305m
4. Attila - Ruud Pools 305m

2012:
1. Attila - Ruud Pools 300m
2. Zalvador Spendic - Caroline Aalbers 300m
3. Black Beauty Venus - Aad Pools 300m
4. Zam Avon - Wim van Buytene 300m

2011:
1. Attila - Ruud Pools 295m
2. Sheba Boko - Wim van der Mespel 300m
3. Zero Option Lane - Christophe de Groote 300m
4. Zaza Heikant - Lindsey Pegram 300m

2010:
1. Willie Luciano - Robin Bakker 300m
2. Ulliano Way - Jan Thijs de Jong 300m
3. Neeroson - Dennis Minnema 305m
4. Zaza Heikant - John Dekker 295m

(uitslagen met dank aan www.kortebaandraverijen.nl)

Winnaars vóór 2010:
2009 Umberto met Manon Pools
2008 Apella Cane met Manon Pools
2007 United Kievitshof met Aad Pools
2006 Utah Alki met John de Leeuw
2005 Nandoe Enzelens met Krista Timmer
2004 Navy Blue met Andries van der Blonk
2003 Manhattan South met Ruud Pools
2002 Nandoe Enzelens met Rob de Vlieger
2001 Mr Postman met Jacques Geluk
2000 Naomy Sunshine met Jacques Geluk
1999 Nicko Pride met Aad Pools
1998 Alley Ego met Huib van den Heuvel
1997 Kick Down


En in de lange historie onder meer:

In de Breeders Special 2015 van het weekblad "Draf&rensport" stond een artikel over het drafsportgekke dorp Santpoort en dit hebben we met toestemming overgenomen.

Titel "Van Santpoort naar Gonny D"
geschreven door Hans Huiberts.

Het Noord-Hollandse Santpoort is een drafsportgek dorp. Niet vreemd want onze sport wordt er met de paplepel ingegoten; het is namelijk het hoogtepunt van de jaarlijkse feestweek. Er wordt in dit dorp officieel al langer dan 250 jaar gekortebaand. De liefde voor de drafsport zit hier dus diepgeworteld en heeft daardoor gezorgd voor bekende fokkers en eigenaren onder de Santpoortenaren, hetgeen aangeeft hoe belangrijk de kortebaansport is. We doken in de geschiedenis van dit dorp en ontdekten dat hier zelfs beroemde dravers zijn geboren.

Santpoort nu
Bij het binnenrijden van het dorp vanuit Haarlem zie je midden op de allereerste rotonde een levensgrote, dravende harddraver met een pikeur op de sulky. Die staat er sinds het  jubileumjaar 2009, op de plek waar het 263 jaar geleden is begonnen. Santpoort wil laten weten dat het van de drafsport houdt. In de feestweek, de eerste week van augustus, is de kortebaanwedstrijd op donderdagmiddag het absolute hoogtepunt. Aan talloze huizen hangt dan een gele vlag met het embleem van de kortebaanvereniging, een harddraver, getekend door de bekende paardenschilder Otto Eerelman. Van heinde en verre komen de oude Santpoortenaren naar hun geboorteplaats om samen met de ingezetenen hun jaarlijkse reünie te vieren aan weerszijden van het 300 m lange parcours. Met tegen de 10.000 bezoekers is er geen doorkomen aan. Het bier vloeit rijkelijk en bijna iedereen heeft wel een weddenschap geplaatst. In de laatste decennia worden hier telkens records gebroken bij de totalisator, met de € 111.853 van vorig jaar (2014) als absoluut hoogtepunt. Hoe is dat toch ontstaan?

Boven: Wie Santpoort binnenrijdt vanaf Haarlem,
ziet dit tafereel midden op de eerste rotonde staan.
Een levensgrote harddraver met pikeur.
Hoe drafsportgek kan een dorp zijn?
De rotonde bevindt zich vlakbij de kroeg "de Weijman",
waarvan de eigenaresse ruim 250 jaar geleden de eerste
kortebaan in Santpoort organiseerde.

Boven: Kortebaan te Santpoort in 1949. Ook toen was het al druk langs de baan.

Boven: Vele duizenden mensen omzomen het 300 m lange
kortebaanparcours in Santpoort in de XXIe eeuw.

Boven: Zo druk was het in 2014.
De schattingen liepen uiteen van 6.000 tot 10.000 personen.
Gezien het toto-record van 111.853 Euro, houden wij het op
bijna 10.000 bezoekers.

De oertijd
Over het begin van de kortebaan drafsport staat niet zoveel op schrift. We denken natuurlijk wel dat het is allemaal begonnen met een weddenschapje om wie het eerst bij de kerk was met zijn paard. Wat we verder zeker weten is dat er halverwege de 16e eeuw al om zilveren zwepen werd gedraafd tijdens grote paardenmarkten. Later werden kortebaanwedstrijden georganiseerd door kasteleins en herbergiers, die een zweep of andere dure voorwerpen uitloofden als prijs (voor de 1e plaats) en premie (voor de 2e plaats), maar tegelijk in de voorwaarden hadden gezet dat de winnende eigenaar een halve anker wijn (= ca. 23 flessen) moest kopen om uit te delen in de kroeg, onder andere aan zijn tegenstanders. Zo kwam het drinkgelach goed op gang. Een soort “happy hour” avant la lettre. Uiteindelijk moest het de kroegbaas natuurlijk meer opleveren dan de prijzen hadden gekost. En dat lukte meestal wel goed, gezien de verspreiding van de kortebaan drafsport over heel Holland en Friesland.

De eerste keer Santpoort
Doordat er handgeschreven stukken zijn bewaard gebleven, weten we zeker dat er op 1 augustus 1752 een kortebaanwedstrijd is georganiseerd door de uitbaatster van de herberg ‘De Weijman’ in Santpoort. Dit is het oudst bekende document over onze sport en de tekst luidt als volgt:
“Op den 1e Augustus 1752 soo presenteert Maria Sebouts, Wed. Dirk van Schuijlenberg, hospita in de Weijman te Sandpoort, ten overstaan van den Schout en Scheepenen der ambagts heerlijkheit Velsen ende Sandpoort als decideurs, de liefhebbers van de harddraverij te late draven om een fraaie Silveren Sweep, voor den geene wiens paard het hartste draaft en dat onder de navolgende conditiën…..” (zie foto hieronder)

De paarden werden zoals toen gebruikelijk gereden “vanaf de deken”, dus zonder zadel en dat gebeurde op de Hoofdstraat, die toen nog ‘Heere wegh’ heette. Dat was de straat waaraan de herberg lag. Het verloop van de wedstrijd staat keurig op papier, met de ganzenveer opgetekend door de secretaris van de ‘Ambagtsheerlijkheid’. Hij noteerde de rijders als ‘winders’ of ‘verliesers’. Winnaar werd Tjeerd Hendriksz met een naamloos ‘blespaard’ van mr. Jan Fredrik Berewout, een vermogend man, die op het vlakbij gelegen landgoed ‘Jagtlust’ bij Velserend woonde. Dit is het officiële begin van de Santpoortse Kortebaan en sindsdien hebben de harddravers al meer dan 250 keer door één der Santpoortse straten gedraafd voor de jaarlijkse wedstrijd. Alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een onderbreking. Sinds 1759 werden bij De Weijman ook jaarlijks ringrijderijen georganiseerd, zoals nu nog steeds gebeurt. De herberg is later tweemaal door brand verwoest en tegenwoordig staat er een nieuw hotel De Weijman, op de hoek bij de rotonde, met uitzicht op het standbeeld van de harddraver.

Boven: Dit is een foto van het originele handschrift uit 1752,
dat de voorwaarden beschrijft voor de kortebaan.

Boven: De herberg 'De Weijman' aan de Hoofdstraat te Santpoort in 1777.
Weijman is een ander woord voor 'jager'. De houten doorrijstal behoorde
bij de achterliggende herberg. In deze stal konden de paarden rusten
en eten/drinken als de baas wat ging nuttigen. Het grote gebouw
op de achtergrond staat er nu nog.
In deze straat werd dus toen al gekortebaand.
(Aquarel door H. Tavenier, 1734-1807)
(gevonden in het boek 'Hart van Kennemerland', uitgave Hoogovens)

Boven: Iets meer naar het noorden trof men in Santpoort in de 18e eeuw nog
een tweede herberg aan. Deze heette "De Valk" en stond aan de westzijde
van de Hoofdstraat, niet ver van het begin van de Hagelingerweg.
Waarschijnlijk vond hier de kortebaan plaats. De herberg
"De Weijman" ligt namelijk achter de tekenaar van deze prent.
Het is net of er rechts al een paard klaar staat
voor de start of voor een trainingsritje.
(Aquarel door H. Tavenier, 1734-1807)
(gevonden in het boek 'Hart van Kennemerland', uitgave Hoogovens)

Boven: Huize Spaarnberg in Santpoort-Zuid, dat in de eerste helft van de
19e eeuw werd bewoond door de puissant rijke Amsterdamse bankier
Adriaan van der Hoop, groot liefhebber van exotische planten,
dure schilderijen en snelle hardravers. Zie hieronder.

Rijkelui
In de Gouden Eeuw kochten rijke Amsterdamse kooplui zogenaamde `buitenplaatsen’ als tweede woning en vaak gebeurde dat in het gebied tussen Heemstede en Velsen. De hierboven genoemde mr. Berewout was zo’n rijkaard. Adriaan Salomon van der Hoop (1778 –1854) was een andere. Hij was bankier en kunstverzamelaar en is via zijn aan de stad Amsterdam geschonken collectie de grondlegger van het latere Rijksmuseum. In die collectie zaten onder andere "het Joodse Bruidje" van Rembrandt en "Vrouw in het blauw, lezend voor het raam" van Johannes Vermeer. Hij kocht het landgoed Spaarnberg in Santpoort-Zuid, een voormalige linnenblekerij, waar hij zeldzame planten ging kweken. Eén van zijn andere hobby’s was de harddraverij en zijn paarden werden gestald en getraind op zijn landgoed. Hij kocht de beste dravers en gaf ze namen en daarmee ook regionale bekendheid. Naar Engelse gewoonte liet hij twee van zijn beste dravers schilderen door de bekende paardenschilder Anthony Oberman. Die afbeeldingen hingen tijdens zijn leven in zijn Santpoortse buitenverblijf en tegenwoordig kan men ze bewonderen in zaal 1.14 van het Rijksmuseum. Het paard ‘De Vlugge’ is geschilderd in de wei in Santpoort, met op de achtergrond de Grote Bavo-kerk van Haarlem. Het andere paard heet ‘De Rot’ en hij staat bij het Santpoortse koetshuis. In die jaren werd de kortebaan gehouden op het landgoed van Van der Hoop en deze weg werd later omgedoopt tot de Harddraverslaan. Het is onzeker of Adriaan hier zelf draverijen organiseerde of dat de baan pas in latere jaren als wedstrijdbaan is gebruikt. Hoe dan ook, de Harddraverslaan in Santpoort bestaat heden ten dage nog steeds als openbare weg in Santpoort-Zuid, aan de zuidkant van het openbare park, dat nu Burgemeester Rijkerspark heet. “Huize Spaarnberg” werd halverwege de vorige eeuw gesloopt en daar staat nu een appartementengebouw.

Boven: Schilderij door Jan Adam Kruseman van Adriaan van der Hoop (1778-1854), die door zijn schenking van 224 waardevolle schilderijen aan de stad Amsterdam eigenlijk de grondlegger is geworden van het Rijksmuseum. Eerst was het stadsbestuur niet zo blij met de gift. Er moest 50.000 gulden aan successierechten worden betaald en men dacht dat er niet veel buitenlandse bezoekers op af zouden komen. Pas nadat enkele vermogende stadgenoten hadden toegezegd om 40.000 gulden bij te dragen, ging het stadsbestuur overstag en kwam de verzameling in het bezit van de stad. Anders zouden o.a. het "het Joodse Bruidje" van Rembrandt en "Vrouw in het blauw, lezend voor het raam" van Johannes Vermeer waarschijnlijk naar het buitenland zijn verdwenen.
Nu hangen ze bij de topstukken in de eregallerij van ons Rijksmuseum, dankzij Adriaan van der Hoop, eigenaar van "De Vlugge" en "De Rot".
Na de schenking werden de schilderijen in 1854 eerst in Museum "Van der Hoop" in Amsterdam tentoongesteld en ze verhuisden 30 jaar later naar het nieuwe Rijksmuseum.

Boven: In Zaal 1.14 van het Rijksmuseum wordt het prachtige schilderij
van Koning Willem II geflankeerd door de twee schilderijen van de paarden
van Adriaan van der Hoop, genaamd "De Vlugge" (rechts) en "De Rot".
Dit als eerbetoon aan Adriaan van der Hoop, die door zijn schenking
van 224 waardevolle schilderijen aan de stad Amsterdam de grondlegger
is geworden van het Rijksmuseum. (foto HH 2016)

Boven: De harddraver “De Vlugge” in de wei bij Santpoort, met op de
achtergrond de Grote Bavo-kathedraal in het centrum van Haarlem.
Dit schilderij hangt in het Rijksmuseum in zaal 1.14.
met het volgende bijschrift:
Hooggeplaatste Nederlanders streefden het leven van een Engelse
gentleman na. De steenrijke bankier en kunstverzamelaar Adriaan
van der Hoop hield wedstrijdpaarden (kortebaners) en liet de
prijswinnaars schilderen, net als de Engelse aristocratie.
De stijl is ook Engels: het paard is in profiel weergegeven,
in koele heldere kleuren en in een sobere compositie.
De Vlugge staat in de wei op van Van der Hoop's landgoed
nabij Haarlem.

Boven: De harddraver “De Rot” bij het koetshuis van Adriaan van der
Hoop in Santpoort. Dit schilderij hangt ook in het Rijksmuseum,
naast het andere kunstwerk, eveneens geschilderd door
de bekende paardenschilder Anthony Oberman.
met het volgende bijschrift.
Het prijswinnende paard De Rot heeft een versierd hoofdstel en
de staart is volgens de laatste mode à l’anglaise (op zijn Engels)
opgebonden en versierd met een rozet. Het doorkijkje in het koetshuis
laat maar liefst twee rijtuigen zien, waarvan één in modieus geel,
net als het rugkleed over het paard. De initialen van eigenaar
Van der Hoop staan op de groene emmer.
Van dit paard weten we dat hij in 1825 de kortebaan van Alkmaar
heeft gewonnen, waarover onderstaand schilderij is gemaakt.

Boven: Harddraverij in de Alkmaarder Hout, op een steendruk naar
een tekening van J.B. Clermans. Clermans was van 1829 tot 1839
in Amsterdam werkzaam en vestigde zich daarna in Leuven.
Hij beeldde de prijsuitreiking van een draverij op zaterdag
10 september 1825 uit, vermoedelijk in opdracht van de eigenaar
van het winnende paard 'De Rot', de Amsterdamse bankier
Adriaan van der Hoop.

Boven: Een foto uit 1913, in het "toto-loze tijdperk" (1911-1944)
toen de langebaanwedstrijden nagenoeg waren verdwenen.
Gelukkig gingen de kortebanen wel door en dat heeft ervoor
gezorgd dat onze sport niet helemaal is wegevaagd.
Onderschrift bij deze foto uit "De Revue der Sporten":
Oud-vaderlandsche sport in 't mooie Nederland......
Wij geven hierbij 'n voorzeker treffend plaatje van de draverijen,
welke Woensdag 27 Augustus 1913 ter gelegenheid van de
Onafhankelijkheidsfeesten te Santpoort op het schoone
landgoed (Spaarnberg) van den heer J.R. Wüste werden gehouden.
(Wüste was getrouwd met een kleindochter van Adriaan van der Hoop)

(Het rechterpaard loopt voor een oude sulky met grote wielen,
het linkerpaard voor een moderne sulky.)

Van Wickevoort Crommelin
Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw komen we een andere bekende naam tegen onder de deelnemers: vader Hendrik en zoon Aarnout van Wickevoort Crommelin. Zij waren buren van Adriaan van der Hoop in Santpoort en hadden een boerderij vol met harddravers in het aan de andere kant van Haarlem gelegen gehucht Cruquius. Van daaruit kwamen ze naar Santpoort om te koersen en wonnen veel prijzen met hun veelal Amerikaans gefokte dravers. In tegenstelling tot andere vermogende eigenaren reden deze hereboeren hun paarden zelf.

Boven: Hendrik van Wickevoort Crommelin,
groot fokker en eigenaar. Naar hem is de koers vernoemd,
die vele jaren op de kalender heeft gestaan.

Boven: (Zoon) Aarnout van Wickevoort Crommelin,
fokker, eigenaar, trainer en rijder.

De Kortebaanvereniging
In de eerste eeuwen werden de kortebanen georganiseerd door de kroegbazen. De huidige Harddraverijvereniging Santpoort & Omstreken is pas in 1936 opgericht. Die heeft sindsdien ook de organisatie van de hele feestweek op zich genomen met o.a. de Kermis, wielerwedstrijden, markten, demonstraties met ezels, 8-span paarden en old-timer auto’s en de jaarlijkse optredens van Corry Konings (“Huilen is voor jou te laat …”). In 1939 bepaalde het bestuur dat de draverij werd verplaatst naar de Hagelingerweg in het centrum van het dorp Santpoort-Noord, dichtbij de kroegen. Omdat deze straat in verband met de entreegelden moeilijk was af te sluiten, week men na de oorlog uit naar de polder, tot uiteindelijk de Hoofdstraat ter beschikking kwam. Dit is de straat waar het ooit is begonnen, alleen een stuk noordelijker.

Latere eigenaren
Bekende eigenaren uit de vorige eeuw zijn de gebroeders Wagner, beide groenteboer. Door de kortebaan waren ze ook in de ban van de langebaan geraakt en zo werden ze eigenaren van onder andere de succesvolle merrie Zoraya de Commerce en de bekende Witvoet, die later bij Jan de Leeuw in training stond. Een tegenwoordige Santpoorter eigenaar is Max van Tichelen, groot liefhebber van de kortebaan, maar ook regelmatig op de langebaan te vinden. Hij groeide op aan het kortebaanciruit en nam de liefde voor de sport over van zijn vader Piet. Zijn dierbaarste overwinning is waarschijnlijk die van zijn eigen Utah Alki in 2006 te Santpoort.

Boven: Utah Alki (Rob de Vlieger) zegeviert in de Action Skoatter Bokaal 2008,
te Wolvega, voor Topass Medo (nr.11 met R. Pools).
De Santpoorter Max van Tichelen was eigenaar van Utah Alki.

Gerrit van Tunen
Een bekend bestuurslid uit de beginperiode van de Kortebaanvereniging was de Santpoortenaar Gerrit van Tunen, baas van café "De Viersprong", waar toen ook de Jaarvergaderingen en de Prijsuitreikingen werden gehouden. Dit houten café liet hij in 1930 bouwen bij de kruising van de Rijksweg en de Slaperdijk. Toen in 1958 in verband met de aanleg van de Velsertunnel de nieuwe Rijksweg tot stand kwam moest De Viersprong verdwijnen. En daarmee verdween meteen een stukje drafsporthistorie, want Gerrit was ook zo’n eigenaar, die via de kortebaan op de langebaan terecht kwam en daar succesvol werd.

Gonny D
Deze schimmelmerrie was gefokt door S. Kuyper uit Zaandam, voor wie ze ook koerste. Ze won in 1942 de Derby, in handen van haar trainer Jan de Vlieger. Vanaf haar vijfde jaar startte de merrie zowel op de lange- als op de kortebaan. In beide disciplines won ze enkele malen en was ze dikwijls geplaatst. Op de kortebaan moest ze vaak opboksen tegen haar befaamde stalgenoot Allouez, de “reus uit de Haarlemmermeer”, die niet minder dan 48 kortebanen heeft gewonnen. Als 8- en 9-jarige kon ze vanwege haar hoge winsom niet meer winnen. Als 9-jarige werd ze in het voorjaar gedekt en liep daarna nog enkele koersen. Dat mocht toen nog. In 7 starts werd zij een keer tweede en een keer derde. In haar hele loopbaan won ze 5 kortebanen en 17 keer op de langebaan. Haar winsom bedroeg op de langebaan Hfl.28.000 en op de kortebaan Hfl. 9.000. Na het overlijden van haar eigenaar werd ze, drachtig van Determination, verkocht aan Gerrit van Tunen, die met de merrie ging fokken. In eerste instantie deed hij dat samen met zijn mede-bestuurslid, molenaar Kees Boekel. Ze vonden stalling voor hun fokmerrie bij Willem van der Peet, een vrijgezelle boerenzoon, die samen met zijn vader en moeder en zijn zussen woonde in de nostalgische boerderij aan de Biezenweg in Santpoort-Noord. Daar zijn alle 8 producten van Gonny D geboren en opgegroeid. Tussen haar veulengeboortes door werd de fokmerrie nog jaarlijks ingespannen voor een sjees om deel te nemen aan de ringrijderij in het dorp. De Derby-winnares werd een bekende figuur in Santpoort, mede door haar faam als fokmerrie.

Boven: Gonny D wint ook onbedreigd de Derby 1942
op de grasbaan van Duindigt, in handen van Jan de Vlieger.

Boven: Gonny D en Jan de Vlieger worden gehuldigd vanwege hun zege
in de Finale van de Grote E-F-G-prijs, 1943. Een nog jonge Joop Ham
houdt de merrie vast. De merrie was hier nog in eigendom van haar fokker
S. Kuyper uit Zaandam, die links op de foto staat.

Boven: Vroeger werden koerspaarden en fokmerries niet ontzien en
ook regelmatig ingezet voor andere werkzaamheden. Hier zien we boer
Willem van der Peet en zijn zus Adriana bij het ringsteken, met fokmerrie
Gonny D voor de kar. Dit gebeurde voor herberg “De Weijman”,
een traditie sinds 1759.

Boven: Gonny D
en haar veulen Q William P in Santpoort.
(foto's uit het Jubileumboek "250 kortebanen lang"
van de kortebaanvereniging Santpoort.)

Afstamming
De moederlijn van Gonny D begint in Nederland met de merrie Arnolda van onbekende afstamming. De overlevering zegt dat ze veel Russisch bloed voerde. Waarschijnlijk zal de beroemde Orloffhengst Tabor II of een van zijn Nederlandse afstammelingen hiervoor hebben gezorgd. Die naam Tabor zien we trouwens straks nog terug. Arnolda kreeg 3 niet-gestarte zoons en één dochter Euryanthe 1.45,5 die slechts één product had, de snelle kortebaner Otelha (1.29,6). Zij bracht slechts twee producten: Dumas Hanover (1.26,4) en Gonny D (1.24,4), beide van de tophengst Brother Hanover en beide met de Russische schimmelkleur. Met in drie generaties telkens maar één dochter hing deze moederlijn aan een zijden draadje, maar daar bracht Gonny D verandering in.

Boven: Gonny D's moeder Otelha (links) wint hier een kortebaanwedstrijd
met op de sulky Jan de Vlieger.

De eerste fokproducten
Het eerste product fokte Van Tunen samen met Kees Boekel, die het daarna voor gezien hield. Het schimmel hengstveulen werd vernoemd naar Willem van der Peet en kreeg de naam Q William P. Dit was geen grootheid. Hij liep zijn record van 1.27,9 als 10-jarige. Vervolgens fokte Van Tunen de bruine hengst Ronald (van Parisien), die tweede werd in de Derby van 1953, achter Roland (ook van Parisien) met Piet Strooper. De Derbywinnaar werd een crack en runner-up Ronald een nuttig koerspaard, dat zijn record van 1.23,2 liep als 7-jarige. Hij bracht het tot een winsom van ca. Hfl. 20.000.

Boven: Gonny D's eerste zoon Q William P,
hier met eigenaar Gerrit van Tunen uit Santpoort
bij de jaarlingenkeuring.

Boven: Roland (nr.3 met Piet Strooper) verslaat op de meet
Ronald in de Derby van 1953. Laatstgenoemde had wel de Sweepstakes
gewonnen. Hij was een zoon van Gonny D en in eigendom van G. van Tunen.

Tabor
Na een jaar gust te zijn gebleven bracht Gonny weer een schimmel hengstveulen, dat de naam Tabor kreeg. Hij was een zoon van de Fransman Premier Mars (75 % Amerikaans). Tabor kwam ook bij Jan de Vlieger in training, maar hij tierde daar niet. Hij was lastig, vrat slecht en zag er niet uit. Gerrit van Tunen wist dat Bram Nottelman een bijzondere trainer was, die zijn paarden heel goed voerde. Na veel gezeur kreeg hij het voor elkaar dat Nottelman zijn paard in training wilde nemen en enkele maanden voor de Derby van 1955 verhuisde de hengst naar St. Maartensbrug. Bram ging ermee aan de slag en Tabor won met een kap op (zeer uitzonderlijk voor Nottelman) zowel de Sweepstakes als de Derby. Als 4-jarige had de hengst een terugval, maar het jaar daarop won hij, zonder kap, de Holland-België-afdeling voor 5-jarigen en de Grote Fokkersprijs, vóór zijn beroemde jaargenoot Theo Messidor. In 1958 won hij de Gouden Zweep,  vóór Quicksilver S, die toen nog niet bij Wagenaar stond. In de jaren daarna start Tabor weer heel weinig, omdat Bram vindt dat de hengst niet 100 % is. Van Tunen wordt dat uiteindelijk zat. Hij zet zijn 10-jarige schimmel in training bij Jan van Dooyeweerd, die hem wat harder aanpakt en bijna elke week met hem start. De al bijna witte hengst sluit zich aan bij de Nederlandse top. Hij wint in dat jaar 10 koersen en plaatst zich in bijna alle Nederlandse topkoersen, waaronder de GP der Lage Landen (vierde). Hij verbetert zijn record met bijna 3 seconden en behaalt een hoge jaarwinsom van Hfl. 17.700.  Het volgende jaar begint hij weer goed, hij wint in Hilversum, wordt driemaal tweede en behaalt een prachtige vijfde plaats in de GP der Lage Landen. Hoogtepunt van het jaar is een uitstapje in de zomer naar Moskou op uitnodiging van de Russische drafsport-organisatie. Een dagenlange reis per trein. In drie heats loopt hij daar km-tijden van 1.20,3 - 1.19,0 en gto, hetgeen wordt gehonoreerd met 500 Roebels. Na die ‘wereldreis’ zien we de echte Tabor niet meer terug. Hij wordt enkele malen uitgeschakeld en men beëindigt zijn carrière aan het einde van dat jaar, met een winsom van Hfl. 59.000. Hij is daarna nog 6 jaar als dekhengst opgesteld, maar met kleine jaargangen heeft hij geen toppers gebracht. Natuurlijk hebben in die jaren heel Santpoort en vooral de bezoekers van café De Viersprong intensief meegeleefd met Gerrit van Tunen en zijn crack Tabor.

Boven: Huldiging na de Derby. Eigenaar Van Tunen staat erbij met zijn
hoed in de hand. Compagnon Willem v.d. Peet staat achter de sulky
en ook mede-eigenaar Klaas Boekel staat erbij.

Boven: Prins Bernhard reikt de Gouden Zweep uit
aan Bram Nottelman na de overwinning van Tabor.
Boven de arm van Prins Bernhard zien we nog net het hoofd
van de kleine man Gerrit van Tunen.

De volgende producten
Na Tabor bracht zijn moeder nog 5 producten. De eerste daarvan was de Parisien-zoon Umberto van Gonny, die voor ‘goed geld’ naar de USA werd verkocht. Daar wilde een eigenaar wel eens met Orloff-bloed fokken, maar dat werd geen succes. De schimmelhengst liep als 6-jarige zijn record van 2.12 over de mijl (= km.tijd 1.22,0). Na de weinig succesvolle merrie Veleta van Gonny (5j. 1.31,5) kwam de goede Wanda van Gonny (6 j. 1.22,7) met een winsom van Hfl. 24.000. Daarna volgden nog de voshengst X van Gonny (6j. 1.30,6) en de bruine merrie Zusanna van Gonny (3j. 1.26,7).

Boven: de schimmelmerrie Wanda van Gonny (A. Nottelman) wint
de Groningen-prijs, op 14-9-1958 dan v.l.n.r. Walter Mitty,
Whirlwind (4e), Wilma van Oranje (2e) en Wanda (3e).

De nafok
Uit de nafok van Veleta en Zusanna van Gonny zijn geen grootheden voortgekomen. De beste waren respectievelijk Paris (1.21,0 - € 16.000) en Yorky Mendel (1.17,9 - € 21.000). Wanda van Gonny deed het beter. Zelf bracht ze de goede schimmelruin Loena (1.19,0 - € 22.250) en Ilona (1.22,7 - € 8.675). Laatstgenoemde is Elite-fokmerrie geworden als moeder van 14 Rotary-producten, waaronder de goede Yamet Rotary (1.15,9 - € 58.000). Wanda’s andere dochters werden ook goede fokmerries waaruit o.a. zijn voortgekomen Power Future (1.12,8 - € 86.000), de dekhengst Niels Zuidvelde (1.17,0 - € 68.400), de Belg Jambon P II (1.13,5 - € 86.300), de Duitser Major Hollandia (1.15,6 - € 63.000) en Unri Zuidvelde (1.16,9 - € 53.400).

Boven: Ook de ruin Loena kreeg zijn schimmelkleur van
zijn grootmoeder Gonny D.

Iwema’s First
Via Wanda’s dochter Gonny Zuidvelde komen we in 3 generaties uit bij de snelle merrie Iwema’s First (1.15,1 - € 32.000), geboren in 1991. Zij bracht als fokmerrie een hele serie uitstekende koerspaarden, wat haar de titel Elitemerrie heeft opgeleverd. Ze begon met Sweepstakes-winnaar Rowdy Joe Boko (1.13,2 - € 58.000), gevolgd door dekhengst Sijb Boko (1.16,0 - € 10.000), een niet gestarte hengst, dan de uitstekende Victor Lavec (1.13,2 - € 91.500), de in Noorwegen succesvolle Wim (1.13,4 - € 55.000), de merrie Ywema’s Pine (1.15,5 - € 13.000), Arthur Boko (1.14,6 - € 22.000), een niet gestarte hengst, de nu in Duitsland succesvolle Davidson Boko en …... één van de jaargangstoppers van de E-jaargang uit 2011, Eagle B Butcher! Hij was vierde in de Sweepstakes, tweede in de Derby, derde in de Fokkers Trofee en tweede in de Breeders Crown, wat de Pegasus Boko-zoon al een winsom van € 26.365 heeft opgeleverd. In 2012 werd nog het merrieveulen merrie Fleur B Butcher (van Passing Renka) geboren.  Iwema’s First is een topmerrie die tot op hoge leeftijd goede producten blijft brengen. Ze was 20 jaar oud toen Eagle B Butcher werd geboren. Vooral zij heeft er voor gezorgd dat de tak van Gonny D nog springlevend is. Gerrit van Tunen moest eens weten…..

Boven: Eagle B Butcher en John de Leeuw op weg naar de start
voor de 2e afd. van de Derby Selectie E, waarin zij de 3e plaats
zullen veroveren. De hengst werd tweede in de Derby van 2014.
Hij is een nazaat van de Santpoortse Gonny D.

Tenslotte
Vanaf de eerste officiële kortebaan in Santpoort in 1752 tot aan de tegenwoordige tijd met Eagle B Butcher zien de we boeiende geschiedenis van de drafsport voorbij komen en wordt de verwevenheid van de korte- en de langebaan goed duidelijk. We zijn benieuwd hoe zich dat verder zal ontwikkelen. Van twee dingen zijn we overtuigd: de drafsport gaat nooit verloren en in Santpoort zal zich de kortebaan-traditie nog wel een tijdlang voortzetten, op weg naar nieuwe toto-records.
(Een goede voorspelling uit begin 2015, want in 2015, 2016, 2017, 2018 en 2019 werd het nationale toto-record telkens verbeterd. Het staat sinds 2019 op 147.777 Euro!)

Verwijzingen
Voor het hele levensverhaal van bankier Adriaan van der Hoop: Click hier

Op deze website Gonny D en haar zoon Tabor opgenomen bij de BN-ers in de Hall of Fame:
Click hier voor Gonny D en hier voor Tabor.

Bronnen:
- Jubileumboek KB-Santpoort 1984
- Jubileumboek KB-Santpoort 2009
- Jubileumboek Fokkersvereniging: "Dravend door de Tijd"

(einde artikel)