Boven: Jaap Zuijderduin op latere leeftijd.
Opmerking vooraf:
In de sport werd Jaap's achternaam meestal geschreven als Zuyderduin (ook in de advertenties), maar we hebben ook Zuiderduin en Zuiderduyn gelezen. Zijn familie schrijft het als Zuijderduin, dus zo zal het officieel wel zijn en dat houden wij aan.
Op 24 augustus 2014 werd er in het gastenboek van deze website het volgende geschreven:
Als oudste zoon van Jaap Zuijderduin (pikeur, trainer en later eigenaar van Stal Leidschendam) komen er een heleboel herinneringen naar boven als je op internet door het Draf- en Rensport Museum / Archief surft. Jammer dat m'n vader geestelijk niet meer in staat is om dit zelf nog te bekijken.
Met vriendelijke groeten, Bram Zuijderduin.
Bijna een maand later meldde zijn zus José dat haar vader op zaterdag 20 september 2014 was overleden.
Reden om de levensloop van Jaap op te stellen en een In Memoriam te maken. Dit hebben we gedaan, samen met José en Jaap's goede kennis Dolf Rieken. Een verkorte versie is gepubliceerd in het blad Draf&Rensport nr. 40 - 2014.
In de paarden
Jaap Zuijderduin is op 27 januari 1929 geboren naast Duindigt en zijn moeder deed in de crisisjaren de exploitatie van de fietsenstalling. Haar zoontje Jaap speelde vaak op het stallenterrein en zat liever tussen de paarden dan op school. Zijn bijnaam was toen kleine Japie van Duindigt. Later heeft hij een lengte van 1.98 m bereikt. Jaap is eerst gaan werken bij Luut Ensing en later bij Joop van de Berg. Hij reed zijn eerste koers in 1944 op 14-jarige leeftijd met het paard Boyke Norton en die koers won hij ook. Er moet toen met zijn leeftijd zijn gesjoemeld, want je moest als leerling-pikeur eigenlijk 16 jaar oud zijn. Tegen het einde van de oorlog vertrok hij in de hongerwinter naar Friesland en ging toen aan het werk bij Andries van der Veen. Na de oorlog kwam hij weer kort terug bij Joop van de Berg en trad vervolgens in dienst bij Stal Arctic van Han Post in Nootdorp, eerst onder trainer Jos v.d. Broek en later als particulier trainer. Jaap won in 1949 als 20-jarige pikeur met Edel Scott de Grote Prijs van Nederland in Groningen. Van de aankomst van deze koers hangt een mooi schilderij in het NDR-Museum. Een jaar later was hij eerste trainer bij Stal Arctic en won hij met dezelfde hengst deze koers opnieuw, maar nu op Duindigt. Het waren Jaap’s meest aansprekende zeges.
Boven: Edel Scott wint de Grote Prijs van Nederland 1949
in Groningen met op de sulky Jaap Zuyderduin, voor
Junoschka (13) met Willem Geersen en Lord Maire met Frits Bosveld.
Van deze foto is een groot schilderij gemaakt,
dat nu in het NDR-Museum hangt.
Boven: Jaap Zuyderduin ontvangt een ereprijs na zijn winst
met
Edel Scott in de Grote Prijs van Nederland 1949.
Deze beker heeft zijn vrouw Eva nog steeds thuis staan.
Boven: Edel Scott wordt gehuldigd op Duindigt na zijn
overwinning in de Grote Prijs van Nederland in 1950.
Hij werd, net als het jaar daarvoor, gereden door Jaap Zuyderduin.
Eigenaar Han Post en echtgenote staan achter de pikeur.
De jongen, die het paard vasthoudt, is Cor van Velzen,
die later een bekende melkboer werd in Nootdorp.
Boven: H Smiling (J. Zuyderduin) won voor eigenaar H. Post
de Beker van Utrecht, uitgereikt door dhr Jan Pasman.
Voor zichzelf
Halverwege de jaren 50 begon Jaap voor zichzelf. Hij kreeg o.a. van de Friese notaris Bolwijn enkele paarden in training. De notaris stalde bij hem ook korte tijd de Duitse dekhengst Dunst, waarmee de kiem werd gelegd voor Jaap’s latere hengstenhouderschap. Deze samenwerking duurde trouwens niet zo lang, want kort daarna begon zoon Dirk Bolwijn ook in de paardensport en toen kwam Dunst bij hem terecht.
In het blad Sport en Fokkerij van 8 april 1960 staat een kort artikel onder de titel “Jaap Zuiderduyn, een harde werker, die er wel komt”. (citaat:) Hij heeft een entrainement op de boerderij van N. van Leeuwen, bij het kanaal in Warmond/Oegstgeest. Daar is een hele geschiedenis aan verbonden. De heer C. Ockhorst heeft er in zijn jaren nog getraind, Willem Geersen is er ook geweest. Er is een flinke stal met goede ruime boxen en hier staat ook Double Six M, van de grote liefhebber de heer Takens, wiens echtgenote we hier ook troffen. Met Xylophoon heeft Jaap vorig jaar mooie successen geboekt. En iedere koersbezoeker weet dat dit geen gemakkelijk paard was. Hij heeft buitendien enkele jonge paarden van kwaliteit en klasse, waarmee hij vanzelf zijn entrainement opbouwt. In een kring van liefhebbers zoals Jaap om zich heen heeft, moet het succes komen, want de echte liefde heeft indien nodig geduld en dat wordt dan meestal het beste beloond. (einde citaat).
Dan volgt nog een opsomming van de paarden die op stal staan: de 13-jarige Double Six M, die dit jaar al een twintigtal merries heeft gedekt en misschien weer gaat koersen, de 4-jarige Xylophoon en Xanover, de 2-jarige Zoon van Tienhoven, het jaarling Afra en een 10-tal fokmerries.
Double Six M
Toen Jaap eind 1959 de 12-jarige Double Six M op stal kreeg was zijn oudste jaargang (5 X-jes) 3 jaar oud en daar zaten geen toppers bij. De volgende jaargang bestond uit 24 Y-tjes en die bevatte wel een aantal jaargangs-toppers. Yewel Boy en Ysselmonde hadden al de Jonker- en Jofferprijs gewonnen. Het jaar daarop won Double's dochter Ysselmonde de Sweepstakes-merries, zijn zoon Yberflöte de Sweepstakes-hengsten en een andere zoon Ybe van Papenhoef de Derby. Er kwam een enorme toeloop van fokmerries. De stijgende populariteit van Double Six M heeft het leven van Jaap daarna een andere wending gegeven. Hij ging zich richten op de fokkerij en niet meer op het koersen. Jaap noemde zich zijn hele verdere leven "hengstenboer" en zijn buis, broek, laarzen en helm kwamen niet meer uit zijn tas, maar liggen nog steeds wel bij zijn vrouw op zolder.
Stal Leidschendam
Begin 1961 is hij naar de Middenweg in Leidschendam verhuisd en daar werd Stal Leidschendam ingericht, een dekstation zonder trainingsfaciliteiten, maar wel met 6 hectare grasland. Double Six M bleek een uitzonderlijk goed vaderpaard en was jarenlang kampioen. Totaal zijn er vanaf 1956 t/m 1972 ruim 400 veulens van hem geregistreerd, waarvoor ca. 600 merries live zijn gedekt. Gemiddeld 30 per jaar, maar in de topjaren het dubbele, wat in die tijd veel was. Later exploiteerde Jaap ook nog de Amerikanen Mr. Way, Florisam, Formal Notice en Armbro Oxford, de Fransman Quéronville LB, Derby-winnaar Fernandel en Ossian. Met de eigenaren Wim Takens, Han Pasman, Koos Blom en Joop Schoonderwoerd had Jaap een goede band.
Het dekken gebeurde allemaal natuurlijk, dus zonder kunstmatige inseminatie. Jaap was in die tijd een toonaangevende vakman, die driemaal per week een dierenarts van de faculteit Utrecht liet komen, om de merries "op te voelen". Hierdoor werd het hoogtepunt van de hengstigheid bepaald, en op termijn van 3 à 6 weken werd gevoeld of de merrie drachtig was. Dit was toen zeer vooruitstrevend. De dierenartsen dr. Van Leeuwen en dr. Nitschelm, en later dr. Sluiter hebben dit vele jaren gedaan. Volgens Dolf Rieken had Jaap Zuijderduin een voor die tijd een zeer hoog drachtigheidspercentage. Er werd volgens Dolf door dr. Sluiter ook al geëxperimenteerd met KI. Het zaad werd op de keukentafel verdeeld.
Verder was het Dolf opgevallen dat de paarden er bij Jaap Zuijderduin altijd perfect uit zagen. Jaap verzorgde zijn paarden goed.
Opfok
Bij Stal Leidschendam zijn ook veel veulens geboren en opgefokt, onder andere de Anjo- en de Areta-paarden. Voor Takens haalde Zuijderduin de fokmerrie Delta uit Zweden en zij bracht hier Derby-winnaar Fernandel, Productendraverij-winnaar John Areta en de subtopper Esmeraud. Ook Sweepstakes-winnaar Eiko T en Wickevoort-winnaar Kolja T van fokker Tuitman en Gouden Zweep-winnaar Perry Anjo zijn bij Zuijderduin geboren. Als anderhalfjarige gingen de paarden meestal naar zijn goede vriend, trainer Aad Harmsen op Duindigt, met wie hij veel samenwerkte.
25-jarig bestaan
Op 26 febr. 1986 werd op de drafbaan van Nootdorp de aandacht gericht op Jaap Zuijderduin en zijn Stal Leidschendam, die toen precies 25 jaar bestond. Grote sponsor op die dag was drafsportliefhebber Han Pasman. Takens was inmiddels overleden. Jaap meldde in een interview dat het met de fokkerij in Nederland minder goed ging, dat velen al moesten stoppen, maar dat hij met de steun van zijn vrouw en dochter rustig door ging. "Vroeger hadden we een man in dienst, maar dat was niet meer te betalen. Ik ga ook niet meer zo vaak naar de koers. Vroeger kon je op de koersbaan nog wel eens een jong paard verkopen, maar dat is veel moeilijker geworden. Meer dan vroeger ben ik tijdens de koersen nu gewoon op mijn bedrijf. Daar moet ik tenslotte mijn brood verdienen. Ik heb in de afgelopen 25 jaar niet meer dan mijn best gedaan. Ik hoef niet zo nodig in de belangstelling te staan. Het zijn toch de paarden geweest, die voor het succes moesten zorgen.” Die bescheidenheid tekende Jaap. Achteraf vond hij het een geweldige dag. Van Pasman had hij een horloge gekregen, van de baanvereniging een Zaanse klok en van de hengstenhouders een beeldje van een paard.
In het Fokkerijnummer van dat jaar stond een dek-advertentie met de volgende tekst: In 1986 bestaat Stal Leidschendam 25 jaar en daarom willen wij de fokkers laten profiteren van een speciale aanbieding. Geen recepties, geen feesten, maar dit jaar wel extra lage dek- en veulengelden. Het dekgeld voor Formal Notice en voor Ossian hebben wij voor dit jaar gesteld op slechts fl 250,- en het veulengeld op fl 1.000,-.
Einde Stal Leidschendam
In 1995 moest het dekstation wijken voor woningbouw en dat deed Jaap Zuijderduin pijn. De overgang van een druk leven tussen de paarden naar een rustig bestaan in een rijtjeshuis in Nootdorp is ook wel erg groot. Gelukkig was de drafbaan niet ver, maar die werd in 1999 gesloten. Helaas kreeg Jaap op latere leeftijd last van dementie en hij is de laatste jaren in een verpleeghuis verzorgd, waar hij op 85-jarige leeftijd is overleden.
Boven: Double Six M met Jaap Zuijderduin en zijn dochter José.
De hengst was een schat van een paard en de hele familie
was gek op hem. Op zijn eigen verjaardag heeft Jaap zelfs
eens Double door de voordeur naar binnen gelaten,
de familie
begroet en
door de achterdeur er weer uit.
Boven: Double Six M met de kleine Bram Zuijderduin.
Boven: Dekhengst Formal Notice met Jaap Zuijderduin.
Videobeelden Double Six M en Jaap Zuijderduin
De documentaire "Met blijdschap geven we kennis ...." uit 1971 gaat over de draverfokkerij in Nederland. Daarin worden onder andere verschillende dekhengsten ten tonele gevoerd, waaronder Double Six M, die wordt voorgeleid door Jaap Zuijderduin.
Click op de camera: 
Double Six M in de Hall of Fame
Voor het hele levensverhaal over Double Six M kunt u kijken in onze Hall of Fame. Click hier
|
