Jan Hoedjes
Op 1 december 2018 overleed op 74-jarige leeftijd Jan Hoedjes, bevlogen fokker en eigenaar van harddravers, een groot paardenliefhebber. We gedenken hem via onderstaand artikel, geschreven door Ruud Stoop, gepubliceerd in de Breeders Special 2007 van het weekblad Draf&Rensport en met toestemming overgenomen. Het geeft een mooi tijdsbeeld en is tevens een eerbetoon aan een 'kleine' fokker en 'grote' draverliefhebber.
Titel: Jan Hoedjes: van de dorpskermis tot het drafmekka...
Je pikt ze er zo uit: de ware liefhebbers onder de fokkers. De mensen die het eigenlijk niet over hun hart kunnen verkrijgen afstand te doen van hun pupillen. Jan Hoedjes is er zo een. "Ik heb niet de illusie op te kunnen boksen tegen bijvoorbeeld Boko Stables, maar ik beleef zo ontzettend veel plezier aan de sport. En ik heb gelukkig vaak paarden gehad die de kost konden verdienen." Yvento de Legume, Elisa Tornado en de laatste jaren Rosa de Legume draafden voor de Heerhugowaarder hun haver zelf wel bij elkaar. "En Rosa zal de laatste niet zijn, ik heb voor de toekomst al weer een paar mooie staan..."
Eerst maar even de naam: De Legume. Voor wie weet dat Hoedjes in het verleden de stuwende kracht was achter onder meer de florerende groentezaken binnen het Grosmarkt-imperium, is de verklaring duidelijk. De Franse term voor groente was echter
toch een wat gekunstelde keuze. "Zo'n dertig jaar geleden kon je nog geen reclame maken door middel van de naam van een paard.
Sterker nog, je mocht zelfs op een sierdeken geen bedrijfsnaam zetten. In de kantine van onze toenmalige zaak, waar we een barretje hadden en natuurlijk veel over de drafsport praatten, is toen de naam De Legume geboren. Naderhand vond men bij de NDR zelfs die naam nog reclame, maar toen was de registratie er gelukkig al doorheen..."
Hoedjes is inmiddels 62 jaar oud, maar nog allerminst van plan het kalmer aan te doen. "Ik krijg nu juist de tijd om me meer met
mijn paarden te bemoeien." Daar zag het zo'n dertig jaar geleden echter allerminst naar uit. Hoedjes wist bij wijze van spreken nauwelijks iets van paarden, toen hij tijdens de kermis in Heerhugowaard-Noord Piet Koomen tegen het lijf liep. "Met drie maten wilde ik een draver kopen en Piet wist er wel een. Voor 900 gulden de man werden we eigenaar van Kes Rozenhout. "Als je nu niet naar de kermnis gaat dit jaar, heb je dat geld al verdiend", lachte Piet destijds." Uiteraard stortte Hoedjes, toen nog niet getrouwd met zijn grote liefde Trudy, zich wel degelijk in het jaarlijkse feestgedruis van zaal Bleeker. Maar ook Kes Rozenhout,
een hengstje van Pompe Trickson en de op Texel geboren Frusella, werd aangeschaft. De naam Rozenhout refereert overigens aan een
oude stolpboerderij in Heerhugowaard, op minder dan steenworp afstand van de huidige woning van Hoedjes.
Waar zijn maten stelselmatig afhaakten was Hoedjes na de meer dan verdienstelijke Kes Rozenhout (goed voor twintig mille in
guldens aan prijzengeld) op slag verknocht aan de sport. De stap naar de fokkerij werd niet veel later gezet. "We hebben zelfs meer Rozenhout-paarden bij Leo Schoonhoven in training gehad. Het was destijds ook wat makkelijker op te brengen dan nu. Je betaalde 200 gulden in de maand en met eerste prijzen van 1200 gulden kon het vaak wel uit. Met Kes Rozenhout won ik mijn eerste geld met een derde plek in 1.35,4, dat was toen nog goed voor 250 gulden..."
Gemiste kans in de Derby?
Olivia Volann was zijn eerste fokmerrie. "Ik nam haar over van Arie Kager uit Wieringerwaard, die in die tijd bekend was
vanwege zijn successen met Ozo Hollandia. Niet alleen was Olivia Volann een verdienstelijk koerspaard bij Leo Schoonhoven, als
fokmerrie bleek ze meteen al een schot in de roos. Haar eerste product was de bruine hengst Yvento de Legume, waarvan ik
achteraf denk dat die zelfs in de door Ymond Boekelte gewonnen Derby niet had misstaan. Een week na de Derby won hij over gelijke
afstand in een tijd die aanzienlijk rapper was dan die van Ymond Boekelte..."
Yvento de Legume was, net als later Droom de Legume, een kind van dekhengst Evento. "Die was vanuit Italië op een wat merkwaardige manier naar Nederland gekomen en eigenlijk was ik destijds een beetje subsponsor van die hengst. En het was natuurlijk geen verkeerde, met Gipsy Westland en Clan Vrijenesse later als Derbywinnaars." Echtgenote Trudy lacht bij het verhaal: "Subsponsor, van dat paard ook al? Het is me al een raadsel dat ik voor dit interview niet twee dagen weggestuurd ben. Maar ja, als ik
Jan mag geloven, hebben we aan de paarden nog verdiend ook..."
De fokker zelf lacht hartstochtelijk mee. "Ach, drie keer per winter op wintersport en je bent je geld ook kwijt. Wij gaan nooit op vakantie. De paarden zijn mijn lust en mijn leven." En met een knipoog: "Bovendien, ze
waren er eerder dan mijn vrouw..:"
Met Yvento de Legume kreeg Hoedjes dus meteen een topper. "Als jong paard stond hij in het stalletje bij Henk Slagter, tegenover de huidige locatie van Hugo Langeweg. Leo Schoonhoven was er net vertrokken en Dirk Hiemstra had het spul overgenomen. Yvento
de Legume was een mooi paard en werd ook jaarlingenkampioen." Het juryrapport was destijds lovend en bewijst dat geen sprake is
van geromantiseerde geschiedsvervalsing: "De moeder van deze hengst is een dochter van Star Performer. Een flink ontwikkeld paard. Zeer gesloten van bouw, maar wel harmonisch."
Hoedjes: "Langeweg was er meteen weg van en het zou een van de eerste succespaarden van de net voor zichzelf begonnen Hugo
worden. Ik kwam er vaak op stal en ben zelfs nog op kraamvisite geweest bij de geboorte van Hugootje en Jessica. Misschien dat
Henk Slagter er nog wel een traan om heeft gelaten, want Yvento won onder meer een afdeling van de Grote Prijs der Vaderpaarden
als driejarige..."
Hoera, we hebben een video!
Aan die koers kleeft nog een mooie anekdote, een van de vele die Hoedjes achteloos uit het geheugen oproept. "Het was een van de weinige keren dat we met het hele gezin richting de koers gingen en onze jongste dochter zat tot de Velsertunnel maar te zeuren om een video, die we toen nog niet hadden. Om er einde aan te maken, zei ik dat we er een zouden kopen wanneer Yvento 's middags
zou winnen. Ik weet nog dat het een koers was die in verschrikkelijk noodweer werd afgewerkt, waarbij Hugo uiteindelijk onder
meer favorieten als Yla Oostland en Yamet Rotary voorbleef." Voor dochters Karin en Marieke was de winst echter om een heel
andere reden belangrijk: "Stonden ze daar bij de finish te juichen: hoera, we hebben een video..." Helaas was Olivia Volann maar
moeilijk drachtig te krijgen. Haar productie bleef zodoende beperkt.
Yvento de Legume werd uiteindelijk 'geruild' tegen Elisa Tornado van fokker Tom Kocken, de vorig jaar overleden plaatsgenoot van Hoedjes. "Als koerspaard was Elisa Tornado een gouden greep. Ze liep een ton aan guldens bijeen en won ook meerdere kortebanen met
Willem Swart en Cees Imming." Ook Tom Kocken liet zich in 1997 als lid van de vriendenclub De Hippodromers nog eens over
zijn merrie uit. "Leuk voor de koper, de heer Hoedjes, maar jammer voor mij. Het beste veulen dat ik ooit fokte, heb ik voor een appel en een ei verkocht!"
Die loopbaan was opvallend, want eigenlijk was Elisa Tornado op een bepaald moment niet meer door de bochten te krijgen.
Hoedjes: "Tjitse Smeding heeft het nog een paar keer geprobeerd op het oude Wolvega, maar uiteindelijk heeft Sjaak Sijm de merrie
mee naar huis genomen. Vervolgens is ze ineens weer gaan presteren. Vijf keer op rij won ze op de baan van Nootdorp, waar ze
ook nog een baanrecord neerzette."
Als fokmerrie werd ze echter een teleurstelling voor Hoedjes. "En ik heb haar toch niet onder de minste hengsten gezet. Nero
de Legume was een zoon van Lucky Tilly, die als dekhengst op Nobletilly Boszorg na bij ons helemaal niets heeft laten zien. En
Olisa de Legume was weer een dochter van Demilo Hanover. Daaruit merk je toch weer dat fokken ook wel beetje gokken is. Ik
stelde het advies van Hans Tambach bij mijn keuze altijd erg op prijs. Een man die altijd voor ons klaar stond. Heel jammer, hoewel begrijpelijk, dat hij naar Frankrijk is gegaan. Echtgenote Trudy: "Vaak moest ik het veulenen voor mijn rekening nemen samen met de buurman. Jan was dan altijd gek van de zenuwen. Stond-ie om kwart over vier 's nachts er even bij met zijn schort aan: "Jullie redden het wel hè, ik ga naar mijn werk.." Ik kon Hans gelukkig dan altijd bellen."
Een onbetaalbaar karakter
Van Elisa Tornado kwamen verder nog Rhona de Legume (een verdienstelijke draver van Mondo Joe) en Vip de Legume van Invit Broline. "De laatste is al langer een van mijn meest favoriete hengsten. Ik ben best wel aan het puzzelen welke hengst ik neem, maar laat ook het oordeel van anderen zwaar meewegen. Eén stelling heb ik wel: een goede merrie moet je beslist laten dekken door een goede hengst. Voor Rosa de Legume kies ik bijvoorbeeld voor Jag de Bellouet, Goetmals Wood, Coktail Jet of Love You. Niet de minsten, maar Rosa is voor mij dan ook een topmerrie die je maar zelden ziet. Onbetaalbaar! Als je kijkt wat die allemaal vanaf haar derde levensjaar heeft meegemaakt, maar alles op karakter heeft overwonnen. Vraag het iedereen die haar kent: 'n geweldig karakterpaard..."
De naam Sjaak Sijm is al even gevallen. "Toen Leo Schoonhoven nog in Schagerbrug actief was, kwam ik al met hem in contact doordat hij er Uplicate Ashton had staan. Sjaak was toen nog werkzaam op boortorens en ik nam dan weleens wat waar." De tegenwoordig op het 'oude spul van Aad Pools' werkzame Sijm mag iemand met een gebruiksaanwijzing lijken, Hoedjes heeft de trainer uit Heiloo hoog zitten. "Ha, het is een oermens hè, maar hij is goud- en goudeerlijk..."
Sijm hielp Hoedjes ook aan zijn volgende fokmerrie: Excellent Champ. "Die heeft hier maar korte tijd gestaan, want die was werkelijk levensgevaarlijk. Mijn vrouw was ook echt bang voor haar, zodat ze weer vrij snel retour ging naar Sjaak. Ik weet nog dat Hans Tambach hier kwam en ik even zou helpen een veulen er onder te zetten. De merrie haalde uit, mijn bril in 26 stukken, een jaap in m'n kop en zelf lag ik aan de andere kant van de stal. Nee, dat was me er een..."
De merrie bracht uiteindelijk vijf veulens, stuk voor stuk paarden die de baan haalden. In 1994 zag Levento d'Legume het levenslicht, nog een kind van Hoedjes' sponsorpaard Evento, vervolgens kwamen Magic de Legume (van Rapid Royalty), Olivia de
Legume (van Super Explosive, de hengst van Ton de Groot, een goede huisvriend van Hoedjes) en twee producten van Invit
Broline: Rosa de Legume en Triumph Champ. "Dat was het laatste veulen van Excellent. Triumph is blind aan een oog,
maar heeft nog een mooi record gelopen en staat hier nu als fokmerrie. De keuze van Invit Broline was destijds een heel bewuste.
Hij corrigeerde als dekhengst het drukke karakter van Excellent Champ. Ook bij Olivia de Legume heb ik hem gebruikt voor
Yff de Legume. Van Olivia staat hier nu nog Zeb de Legume, een hengstje van Legendary Lover K en die laat zich fantastisch aanzien. Schitterend gebouwd en volgens mij minstens zo'n talent als Rosa de Legume. Toen Camiel Mellegers kwam chippen, was hij
er al lovend over en die ziet er toch wat de revue passeren...
Liefde voor het paard voorop
Van het kwintet was Magic de Legume prestatief de minste. "Duidelijk een voorbeeld van de keuze voor een verkeerde hengst. Rapid
Royalty was een veel te drukke hengst voor de merrie. Daarentegen pakte Super Explosive verrassend uit. Jammer dat die hengst weinig kansen heeft gekregen. Vooral in de nafok laat hij zich met zijn merries goed aanzien, een Venice Starlake is daar via zijn dochter Mistral Starlake uit voortgekomen."
Wat bij Hoedjes altijd voorop heeft gestaan, is de liefde voor het paard. Wie hem om ziet gaan met de negen maanden oude Zeb de
Legume weet genoeg. "Hans Tambach zei weleens: "Jan, je moet ze op dieet zetten." Misschien heeft hij wel een beetje gelijk. Je
kunt ze ook te veel verwennen. De teleurstelling als een dravertje het niet haalt, is dan ook extra groot. Van Zara de Legume kregen we Gigant de Legume, een zwart hengstje dat bij ons zo achter mij aan de huiskamer in liep. Echt een plaatje. Helaas overleed hij op jonge leeftijd aan koliek. Dat soort dingen maak je ook mee als fokker. Afstand nemen van paarden heeft me altijd moeite gekost, al heb ik er ook wel eens een naar de veiling gebracht. Nero de Legume is nog verkocht aan Stal à la Hausse. Een ander paard dat ik verkocht, werd uiteindelijk niet betaald. Tsja, dan bedenk je je wel even voor je ze weer verkoopt. Als een paard niet voldoet, probeer ik er altijd een goed tehuis voor te vinden.
Rhona de Legume deed het als koerspaard niet verkeerd, maar was klein aan de maat. Die merrie is bijvoorbeeld later naar een manege verhuisd. Ik wil die mentaliteit bij mijn trainers ook terugzien. En ik kan er natuurlijk uren over praten. Met dorpsgenoot Piet Bot, aannemer en eigenaar van onder meer Vasari Robel, bijvoorbeeld. Ik besef best dat ik maar een klein fokkertje ben, maar ook dan kun je best leuke paarden hebben. Mijn neef Jaap Koopman uit Bergen had bijvoorbeeld successen met Tydi Flower. En je
maakt onvergetelijke dingen mee, waar je anders niet van durft te dromen. Zoals de winst van Rosa de Legume op Vincennes met Tommy Kooyman, ook iemand die ik hoog heb zitten. We gaan met Rosa binnenkort weer naar Frankrijk, want ook in het monté-genre blijkt ze een echte topper te zijn. Dat wil ik daar nog eens meemaken. Man, wat een ervaringen, je kijkt je ogen uit. Ik heb er banen gezien met complete golfcomplexen op het middenterrein. Prachtig toch?"
Voor het huis passeert een grote vrachtwagen, volgeladen met groente. Hoedjes kijkt op: "Kijk, het voer komt er weer aan. Ja, ze
krijgen hier niks tekort hoor." Als Zeb de Legume een beetje gevoel voor recht heeft, gaat hij die liefde wel terugbetalen met mooie successen.......
(einde artikel Ruud Stoop)
Naschrift 2018:
In het NDR-stamboek staan 23 Legume-paarden over een periode van 30 jaar, de eerste is Yvento de Legume (geb. 1981, 1.16,8 - € 24.368), de laatste Excellent Legume (geb. 2011, 1.13,6 - € 13.447, dochter van Rosa). De meest winnende is Rosa de Legume (geb. 1999, 1.14,8 - € 47.277).
Boven: Groentehandelaar Jan Hoedjes.
Boven: Bordje op de stal.
Boven: Yvento de Legume en Hugo Langeweg tijdens hun ereronde
na de winst in de Grote Prijs der Vaderpaarden VII op Duindigt 1984.
Dit is het eerste fokproduct van Jan Hoedjes.
Yvento Legume (H. Langeweg) blijft een hoofdlengte voor op
Ymond Boekelte (H. van Ooyen) in de Prijs der Veelbelovenden,
Schaesberg 1985.
Boven: Rosa de Legume (Tom Kooyman) spurt voor de anderen uit
naar een ruime zege op Duindigt in 2004.
|
