Kortebaan Bond 90 jaar

Dit artikel is verschenen in het blad Draf&Rensport nr.18-2022,
de Kortebaan Special,
geschreven door de gebr. Hilgersom

De Kortebaanbond viert in 2022 zijn negentigjarige bestaan.
Hoe is 't ooit begonnen, welke mijlpa!en zijn er gevierd, wie
organiseerde het vaakst en wanneer komt het volgende feestje?
Een overzicht.

De oprichting
Op initiatief van de harddraverijverenigingen Medemblik, Enkhuizen en Hoorn vindt op 16 december 1931 om 17.00 uur in hotel Het Gulden Vlies in Alkmaar een bijeenkomst plaats met als doel het oprichten van een Bond van Noord-Hollandse kortebaanverenigingen. Uit de presentielijst blijken aanwezig te zijn de verenigingen Medemblik, Enkhuizen, Hoorn, Castricum, Anna Paulowna, Purmerend, Binnenwijzend, Beverwijk, Krommenie, Schagen, Schagerbrug, Zaandam, Koedijk, Wieringerwaard, St Maartensbrug, Wormerveer en Blokker. De vergadering bombardeert de heer Teunis tot voorzitter. Na een uitvoerige discussie stelt de kersverse voorzitter voor om tot oprichting over te gaan. Zij besluiten om 5 gulden per vereniging in de kas te storten en de Bond op te richten. Op voorstel van de voorzitter zal het voorlopig bestuur bestaan uit vijf leden. Naast de heren J. Teunis, D. Beekhoven en B. Gras worden na stemming de heren A. Prins en C. Roggeveen toegevoegd. De vergadering vraagt deze heren de voorlopige statuten en reglement op te stellen. De oprichting van de Bond is een feit.

De Oprichtingsvergadering
Op 18 februari 1932 wordt in hetzelfde hotel de eerste Algemene vergadering gehouden. Naast de eerdergenoemde verenigingen zijn nu ook Beemster en Heemskerk aanwezig. Allereerst behandelen zij de concept statuten en reglementen die na discussie zijn goedgekeurd. Op voorstel van het bestuur wordt de contributie als volgt vastgesteld:
- 15 gulden voor verenigingen die een eerste prijs laten verrijden van 300 gulden of meer.
- 10 gulden voor verenigingen die een eerste prijs laten verrijden van 200 tot 300 gulden.
- 5 gulden voor alle andere verenigingen.

De voorlopige bestuursleden worden daarna bij acclimatie als definitief aangewezen. Voor de heer Gras, die zich niet beschikbaar stelt, wordt de heer A. Blom gekozen.

Uitbreiding
Zoals met alles was het begin uiterst moeilijk, maar het gevormde Bestuur lukt het om in drie luttele jaren een Bond op te richten die in eerste instantie bedoeld was voor de Noord-Hollandse kortebaanverenigingen, maar waarvan eind 1934 welgeteld 48 verenigingen vanuit de provincies Noord en Zuid-Holland, Friesland en Groningen lid zijn.

Aantal wedstrijden
Het kortebaanseizoen 2022 lijkt goedgevuld met 28 geplande kortebanen. Het seizoen van 1932 is echter met 43 kortebanen nog veel voller. Het seizoen begint op 28 maart in Harendermolen (Groningen) en eindigt op 21 oktober in Bakkum (Noord-Holland, gemeente Castricum, waar ook werd gekortebaand). De deelnemers strijden voor een eerste prijs van rond de 250 gulden, wat nu ongeveer 2.600 euro is. Een opvallende gelijkenis. Ook toen waren er uitzonderingen. Er waren organisaties die meer prijzengeld uitkeerden. In Stompwijk en in Medemblik was een eerste prijs goed voor 400 gulden. Enkhuizen en Lisse betaalden 500 gulden en Zaandam organiseerde in dat jaar het Nederlands kampioenschap met een eerste prijs van 1.000 gulden, omgerekend ruim 10.000 euro!

Lang niet alle organisaties melden zich aan als lid van de Bond. De leden noemen hen `wilde kortebanen'. Wild of niet, in 1936 wordt het maximale aantal bereikt. Er worden 56 kortebanen verreden, het hoogste aantal in 90 jaar. Het dieptepunt maakten wij mee in 2020 met slechts twee kortebanen vanwege de coronacrisis.
Noot: Later werd het zo: De leden van de Bond werken onder de paraplu van de landelijke sport-organisatie, de huidige NDR. De deelnemende paarden en pikeurs starten ook op de langebaan. Aan de wildebanen doen alleen niet-geregistreerde paarden of uitgeschreven harddravers mee. De pikeurs zijn ook niet-geregistreerd. Een pikeur of eigenaar, die meedoet aan een wildebaan, wordt geroyeerd bij de Bond en mag ook niet meer starten op de langebaan.

De organisaties hadden vanaf 1932 t/m 2021 maximaal 90 keer kunnen organiseren. Crisis, oorlog, corona, regen, warmte etc. allemaal redenen om te annuleren. Wij zijn nagegaan hoeveel `kruisjes' de nog bestaande organisaties vanaf dit jaar achter hun naam hebben staan. Medemblik en Enkhuizen delen de koppositie. Zij missen 1944 (oorlog) en 2020 (corona)
1. Medemblik 88
1. Enkhuizen 88
3. Schagen 87
3. Purmerend 87
3. Lisse 87
6. Stompwijk 85
7. Heemskerk 84
8. Santpoort 82
9. 't Zand 76
10. Hillegom 72
11. Voorschoten 68
12. Beverwijk 63
13. Venhuizen 59
14. Warmond 56.
15. Roden 45
16. Wognum 34
17. Assendelft 33
18. De Lier 29
19. Nootdorp 24
20. IJmuiden 23
21. Sassenheim 22
22. Middenbeemster 21
23. Hoofddorp 18
24. Egmond aan den Hoef 14
25. Bemmel 13
26. Zwanenburg 13
27. Utrecht 9
28. Groningen 2

Boven: In Medemblik wordt officieel gekortebaand sinds 1842.
Dit is een beeld uit dat jaar.
In Santpoort gebeurt het sinds 1752.

Jubilea
Het bestuur van de Kortebaanbond heeft zich in de afgelopen 90 jaar onderscheiden. De sport is in die jaren met sprongen vooruitgegaan. Echter aan borstklopperij doen zij niet. Dat komt onder meer tot uiting in het vieren van jubilea. Tijdens een bestuursvergadering op 2 november 1956 was er zelfs nog twijfel over het 25-jarig bestaan! De voorzitter en secretaris gaven aan dit te onderzoeken. Tijdens de Algemene vergadering die daarop volgde op 14 december van dat jaar brengt de voorzitter in de rondvraag het jubileum ter sprake. Hij stelt voor een feestcommissie te benoemen. De vergadering besluit echter het organiseren van een feest aan het bestuur over te laten.

Op woensdag 3 april 1957 is er weer in het Alkmaarse hotel Het Gulden Vlies een voorjaarsvergadering met na afloop een feestavond ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum. In de notulen wordt zelfs gesproken van een groots feest! Het vieren van een 40-jarig jubileum is nooit ter sprake geweest. Dit in tegenstelling tot het 50-jarig jubileum. Al in 1981 werd er in bestuur en Algemene vergadering over gesproken. Dat werd nog eens dunnetjes overgedaan in de vergaderingen van 1982, maar bij gebrek aan financiën werd er nooit iets beslist. Als mogelijkheid werd wel genoemd een feestelijke voorjaarsvergadering in 1983, maar ook die is er nooit gekomen. Het 75-jarig bestaan is wel uitbundig gevierd. Zelfs nog voordat de 75 jaren vol waren gemaakt (op 16 december 2006) vierde de Kortebaanbond het jubileum op 10 september 2006 op Duindigt met een kortebaandraverij op het `Heilige gras' en de presentatie van het jubileumboek `Klaarmaken, op uw plaatsen een, twee, drie af'. Velen hebben aan het boekje hun medewerking verleend, maar een speciale vermelding van oud-Voorzitter van de Bond Theo van der Lans en Rene Stembert (voormalig penningmeester en Archief Lisse) is hier op zijn plaats. Samen met Lisette van de Lans en Jolanda Stembert hebben zij een boekje geproduceerd dat gemakkelijk leest en als een bescheiden naslagwerk functioneert.

Voor het 90-jarig jubileum is er vanuit het bestuur van de Bond nog geen aandacht. Waarschijnlijk houden zij het kruit droog voor het eeuwfeest.

Boven: Het Jubileumboekje van de Kortebaan Bond,
ter gelegenheid van hun 75-jarig bestaan,
uitgegeven in 2006.