NDR


Hoofdmenu
Archief:

Home

Nieuws

Organisatie

Bibliotheek

Fototheek >

Videotheek

Museum

Geschiedenis

Draf- en renbaan Veendam

Tekst uit het boek 'Drafbanen in Nederland'
door Durk Minkema

VEENDAM SPORTTERREIN CENTRUM:
Langebaan koersen: 1909-1911,1916-1923,1925-1934,1936-1938,1943-1963 (800m koersen: 1912-1922, 1924-1937, 1941-1953, 1961-1963)

De drafsport in Veendam is van oude datum, want al vanaf 1894 vonden er kortebaanwedstrijden over 300 meter plaats. In 1908 werd op initiatief van enkele plaatselijke fabrikanten het mooie sportterrein "Centrum" aangelegd. Dit terrein lag noordoostelijk van de tuin van sociëteit Veenlust en de HBS. De sociëteit Veenlust was het voormalige Duitse paviljoen van de in 1883 in Amsterdam gehouden wereldtentoonstelling, opgetrokken op de fundamenten van het vroegere buiten "Veenlust".

Het sportterrein werd beheerd door de Maatschappij tot Exploitatie van Feest-, Sport- en Tentoonstellingsterreinen en in de naam weerspiegelde zich het beoogde gebruik. Een grasbaan van 800 meter lengte met vrij scherpe, doch behoorlijk schuin gelegde bochten, lag rondom een lager gelegen middenterrein, dat 's winters onder water gezet werd om als ijsbaan te dienen. Naast draverijen werden ook motorwedstrijden en wielerwedstrijden op de baan georganiseerd, evenals concoursen-hippique, bloemencorso's, gymnastiekwedstrijden en kinderfeesten. Het terrein beschikte over een tribune en een consumptietent, gewoonlijk als de `ijstent' aangeduid, waarin ook vaak danspartijen gegeven werden.

De Harddraverij-Vereeniging Veendam had op het nieuwe sportterrein al op 31 augustus 1908 een kortebaandraverij over 300 meter gehouden en organiseerde de eerste langebaandraverij op zondag 4 juli 1909.
Door de malaise ten gevolge van het totalisatorverbod van 1911 en de mobilisatie in verband met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vonden er gedurende de jaren 1912 tot en met 1915 alleen maar 800-meter-draverijen plaats, in 1916 werden de langebaandraverijen hervat. Vanaf 1917 is de baan verkleind tot een lengte van ca. 600 meter, het westelijke deel van het sportterrein viel ten offer aan een uitbreidingsplan van de gemeente.
Meestal organiseerde men in Veendam één meeting per jaar, soms twee. In de jaren 1937 en 1938 waren er geen langebaandraverijen, maar wel rennen. Ook in 1945 en 1946 stonden rennen op het programma.

De laatste draverijen zijn gehouden op 16 juni 1963. Toen moest het sportterrein en de fraaie tuin van Veenlust wijken voor een parkeerterrein en het winkelcentrum Promenade. Op de plaats van de sociëteit staat nu het kantoor en winkelpand Veenlust, waarin o.m. de Gemeentewinkel gevestigd is. De vroegere baan lag tussen de huidige Van Berensteijnstraat, Veenlust Passage, Promenade en Winkler Prinsstraat.

Bronnen. A. van Enkhuizen en J. v.d. Beek: Tusschendiepen. Veendam, 1993; gids voor Veendam. ca. 1922.

In 1995 schreef Douwe Frerichs een artikel over de recreatieve banen in de provincie Groningen en ging op onderzoek uit, onder andere in Veendam. Click hier

Boven: Deel van topografische kaart van Veendam uit 1954,
met in het midden het sportterrein Veenlust (1:25.000).
(Uit: Boek "Draf- en Renbanen in Nederland" van Minkema.
Bron: Copyright 2004, dienst voor het kadaster en
de openbare registers, Apeldoorn.)

Boven: Foto van Sociëteit Veenlust uit het Weekblad "Het Noorden
in Woord en Beeld", mei 1928, met bijschrift:
Wat De Harmonie is voor Groningen is de Veenlust voor Veendam: centrum van sociëteitsleven en meteen middelpunt van muzikaal en vocaal genot (concertvereeniging). Vroeger bewoonde de familie Engelkens op dit terrein een buitenplaats van den zelf den naam. Eén der paviljoenen (het Duitse) van de groote tentoonstelling te Amsterdam (de Wereldtentoonstelling in 1883) werd naar hier vervoerd en spoedig was het sociëteitsgebouw klaar. Maar het komende, nieuwe Veenlust zal ons nog wat anders laten zien van den durf der Veendammers. "Eenmaal Veendammer - altijd Veendammer" zegt men - en daar heeft Veenlust haar invloed op!

Boven: Luchtfoto uit het Weekblad "Het Noorden
in Woord en Beeld", mei 1928, met bijschrift:
Een interessante luchtfoto van het Centrum van Veendam in 1928
(Foto: K.L.M.)

Boven: Luchtopname van het sportterrein Centrum in 1927.
Het lijkt erop dat er op deze dag geen langebaan draverijen hebben
plaatsgevonden, want er staan tenten op de renbaan.
(uit: Boek "Draf- en Renbanen in Nederland" van Minkema.
Bron: F.E. Banga: Veendam, parel van de Groninger Veenkoloniën.
Bedum, 1988: Foto AVIODROME Luchtfotografie - Lelystad)

Boven: De drafbaan in Veendam in 1908.
Het verlaagde middenterrein diende 's winters als ijsbaan.

Boven: Ingekleurde zwart-wit foto van de drafbaan in Veendam in 1928.

Boven: Te Veendam vond op Pinkstermaandag in juni 1925 een ongeluk
plaats. Door een botsing met een paaltje was de sulky van rijder Bolt
omgekiept en ging de Franse draver Infanterist er alleen vandoor.
(uit het Weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld", juni 1925)


Boven: Veendam: keuring van tuigpaarden tijdens een feestdag
met 800m draverijen.
(uit het weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld" van 16-8-1935)

Boven: De 4e serie van de A-draverij over 800m bij het
ingaan van de laatste bocht te Veendam, half aug. 1935.
Blijkbaar was er ook nog een B-draverij voor de mindere klasse.
(uit het weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld" van 16-8-1935)

Boven: Aankomst van de halve Finale van de A-draverij over 800m
te Veendam, half aug. 1935.
(uit het weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld" van 16-8-1935)

Boven: De Finale van de 800m draverij te Veendam, half aug. 1935.
De crack Ago Khan (links met rijder Bonne de Jong, eig. U.W. de Jong
uit Oranjewoud) wint vóór Anlezy (rijder Marten Siderius,
eig. S v.d. Zijp uit Joure).
(uit het weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld" van 16-8-1935)

Boven: Veendam, 23 juni 1936. Vorst Wahnfried (M. Siderius) wint,
voor Welkom H (A. Schaafsma).
(uit het weekblad "Het Noorden in Woord en Beeld" van 26-6-1936)

Boven: De noordelijke crack Abdullah Scott (B. Bolwijn) wint fraai te Veendam.
X Doorlooper (C.P. Neyens) rest de 2e plaats.


Boven: E Carla Lee (M. Rozema) wint de B-draverij (800 m) te Veendam
in 1941, voor Addrie (links). Er staat ook veel publiek op het
verlaagde middenterrein, de ijsbaan.


Boven: C Albatros is kampioen 800 meter van de Provincie Groningen
geworden in 1941 te Veendam.


Boven: Gonni Z (A.T. v.d. Veen) verslaat Boy Scott op de streep,
in de 2e heat te Veendam op 18 juli 1943. Goudster B wordt 3e.
Ook aan de buitenkant van de baan was het in die
jaren stampvol.


Boven: Fryske Lee met Hennie de Vries wint te Veendam
d.d. 22-4-1946. Ook toen stond "de ijsbaan" vol met mensen.


  terug naar boven

© Copyright Archief NDR


Submenu
Fototheek:

Paarden

Koersen

Mensen

< Renbanen

Diverse