BN-ers in de Hall of Fame

Vanadis bruine merrie, geboren 3 april 1954 van Fabian 1.24,0 (v. Prince John 1.16,6 u. Zofe 1.34,7) uit Kesse 1.31,6 (v. Don McElwyn 1.17,1 uit Sarewna 1.27,8) Fokker: B.J. (Mees) Alkemade te Herwen en Aerdt

Vanadis en een gelauwerde Bram Nottelman staan klaar
voor de ereronde na hun triomf in het Van Wickevoort Crommelin
Memoriaal 1958. Mevr. Gré Nottelman houdt de 4-jarige merrie vast.

Luizen in de pels en veel te lange oren
Op de jaarlingenkeuring eind november 1955 in Hilversum zag Bram Nottelman haar voor het eerst. Een nogal klein en weinig indrukwekkend beestje. Maar als trainer-pikeur Nico Bloemsaat de merrie Vanadis laat draven is het voor hem wel duidelijk: een geboren harddraver. Bram vertelde later: "Ze kostte niet veel, omdat ze er onooglijk uitzag. Ik zag haar in de verte stappen en vond dat ze gemakkelijk bewoog, heel natuurlijk, het kostte geen kracht. Toen ik dichterbij kwam schrok ik. Een stumperig type met veel te lange oren. Alsof dat nog niet genoeg was, zat ze ook nog onder de luis, het was heel erg. Mijn vrouw, ze heeft er ook een beetje verstand van, was kwaad. Man, hoe kan je nou zo'n ezel kopen, zei ze. Het was de eerste keer dat we ruzie kregen." Maar Bram Nottelman had het goed gezien. Vanadis werd een van de beste dravers die hij ooit trainde. Ze won onder andere de Derby.

(Bovenstaande komt uit 2 artikelen over Bram Nottelman, die staan onder Geschiedenis/Mensen. Click hier)

Als 2-jarige
Bram deed altijd heel voorzichtig met zijn paarden en Vanadis startte als tweejarige in slechts 5 gewone koersen. Ze debuteerde winnend in Alkmaar op 17 juni. Vervolgens werd ze tweede, eerste (weer in Alkmaar) en weer tweede. In haar vijfde koers, op 26 augustus in Alkmaar, eindigde de merrie ongeplaatst en dat was voor Bram het teken om meteen te stoppen met koersen. Haar jaarrecord was 1.37,8!

Als 3-jarige
Driekwart jaar later was de merrie klaar voor het grote werk. Ze won eerst 2 gewone koersen, voordat zij op 23 juni op Mereveld met gemak de Sweepstakes won. Daarna werd ze tweede in een gewone koers en won vervolgens de Derby-Proef. Op 4 augustus toonde Vanadis zich met een sterke eindsprint de beste van haar jaargang in de Derby, die zij won in 1.27,3 over 2.500 m. Een maand later werd ze derde in het Van Wickevoort Crommelin Memoriaal, achter de 2 jaar oudere crack Theo Messidor, die 50 m had moeten geven, en jaargenoot Vlieger D. Dit was de aanleiding voor Bram om de merrie op rust te zetten. Het was mooi geweest, met een jaarverdienste van 12.150 gld. waarvan de helft de eerste prijs was in de Derby.

Als 4-jarige
Ook als vierjarige koerste Vanadis alleen maar van juni t/m september. Slechts 9 keer kwam ze aan de start, waarbij ze 5 keer wist te winnen. Haar belangrijkste wapenfeit in dat jaar was de overwinning in het Van Wickevoort Crommelin Memoriaal met een eerste prijs van 4.000 gulden. Haar jaarverdienste was tweemaal zo hoog.

Als 5-jarige
De merrie koerste iets meer en iets langer: 10 starts van april t/m begin november. Ze was wat wisselvalliger: 3 overwinningen, 3 derde plaatsen, eenmaal vierde en driemaal ongeplaatst. In de Grote Fokkersprijs werd ze derde en in het Van Wickevoort Crommelin Memoriaal vierde.

Als 6-jarige
De merrie koerste van half april t/m eerste Kerstdag, weer keurig door Bram gedoseerd met slechts 10 starts. Ze had een topjaar, met 6 overwinningen. Na optelling van de tijden in de 2 heats werd ze winnares van het Mereveld's Mijlrecord, na een tweede plaats in de eerste heat in 1.21,1 en winst in de tweede heat in 1.21,2. Hierna kreeg ze even rust en werd op 2 oktober derde in het Nederland-België onderdeel over 1600 meter, gewonnen door Thea Cornelia in een Nederlandse recordtijd van 1.18,1. Vanadis liep zich met 1.19,7 in de Elitelijst. In haar volgende koers, de Grote Kerstprijs, eindigde zij ongeplaatst.

Als 7-jarige
De merrie was nu oud en sterk genoeg volgens haar trainer-eigenaar Bram en ze was in topvorm. Ze koerste de winter door en begon met een tweede en een eerste plaats in januari. In de volgende maanden werd ze zesmaal op rij tweede en won vervolgens eind mei twee koersen. In juni en juli koerste zij niet want Bram ging haar klaarstomen voor de Grote Prijs van Nederland in Groningen, zijn favoriete koers, die hij in de zes voorgaande jaren had gewonnen. Bram dacht met Vanadis wel een kans te hebben op de zevende achtereenvolgende zege, maar in dat jaar stond ook de 12-jarige Quicksilver S ingeschreven, die toen onoverwinnelijk was geworden. In de beide heats kon de merrie deze tophengst natuurlijk niet kloppen, maar ze werd wel keurig derde en tweede. Na optelling van de tijden kreeg Bram het derde geld. Volgende doel was Mereveld's Mijlrecord, ook al zo'n klassieker voor de topklasse van Nederland. Vanadis won de beide heats in 1.20,8 en 1.20,6. De eerste prijs bedroeg 6.000 gulden. Na nog een tweede plaats in een gewone koers op Duindigt werd de merrie uitgenodigd voor de Nederlandse equipe in de interland tegen de Belgen op 1 oktober op Duindigt. Zij won het onderdeel over 1.600 m in 1.20,1 en hield daarmee de Nederlandse eer hoog, want de andere drie onderdelen werden gewonnen door de Belgen. Na een vierde plaats in Alkmaar op 8 oktober vond Bram het voor dat jaar mooi geweest. Vanadis had zich in de topklasse goed geweerd. Ze startte niet in de Kampioenschappen, daar gebruikte Bram andere paarden zoals de hengst Vrijdag voor, maar in haar 18 starts had ze alle keren geld: 6 x eerste, 9 x tweede, 1 x derde en tweemaal vierde.

Als 8-jarige
We weten niet of de merrie een blessure had gekregen of dat Bram haar niet meer goed kreeg, maar we weten wel dat ze na haar zevende jaar niet meer aan de start is gekomen en voor de fokkerij is gebruikt (zie onderaan deze pagina). De goedgefokte merrie had een prachtige carrière gehad. Van haar 59 koersen wist ze bijna de helft (27) te winnen.

Plaatsing in topkoersen
Als driejarige (1957):
Sweepstakes merries : winnares
Derby Proef : winnares
Derby : winnares
Van Wickevoort Crommelin Mem. : 3e

Als vierjarige (1958):
Criterium der 4-jarigen : 3e
Van Wickevoort Crommelin Mem. : winnares

Als vijfjarige (1959):
Grote Fokkersprijs : 3e
Van Wickevoort Crommelin Mem. : 4e

Als zesjarige (1960):
Nederland-België onderdeel over 1600 meter: 3e
Mereveld's Mijlrecord 1e heat : 2e
Mereveld's Mijlrecord 2e heat : winnares  (tevens definitief winnaar) 

Als zevenjarige (1961):
Grote Prijs van Nederland 1e heat : 3e
Grote Prijs van Nederland 2e heat : 2e
Mereveld's Mijlrecord 1e heat : winnares
Mereveld's Mijlrecord 2e heat : winnares
Nederland-België onderdeel over 1600 meter: winnares

Carrière in beeld

Boven: de 3-jarige Vanadis en Bram Nottelman winnen hier gemakkelijk
de Zuid-Holland-prijs te Mereveld d.d. 10-6-1957.

Boven: Vanadis (A. Nottelman) behaalt een fraaie overwinning
in de Sweepstakes Merries 1957 voor Violetta D en Victory Queen,
op Mereveld.

Boven: Vanadis (nr.6 met A. Nottelman) pareert de slotaanval
van Vlieger D (nr.4) en wint de Derby-proef in 1957.
Valencia (rechts) wordt derde.

Boven: Het Derbyveld van 1957 in de eerste bocht.
Aan kop Vita Kinley (nr.1 met E. Freund) dan Valk S (nr.8),
Vitalis, Victor Hollandia (witte kap) en de latere
winnares Vanadis uiterst links.

Boven: Het Derby-veld na 1 ronde: Rechts aan kop gaat
Vitalis (Jan Wagenaar) voor Vivant Hollandia (aan de reling nr.12) ,
Vaja Con Dios (nr.4) en links de latere winnares Vanadis.
Vita Kinley is ze al voorbij.

Boven: Vanadis (A. Nottelman) finisht geweldig en
wint de Derby V, voor Vitalis (rechts).

Boven: Vanadis en Bram Nottelman worden gehuldigd
na hun Derby-overwinning.

Boven: Vanadis en Bram Nottelman bezig aan de ereronde
na de Derbywinst.

Boven: Bram staat trots met zijn Derby-winnares Vanadis
bij de parkeerplaats op Duindigt.

Boven: de 4-jarige Vanadis (rechts met Bram Nottelman) behoudt
nipt voordeel op Vrijdag (links met Arie Tesselaar)
en wint de Ezinge-prijs op Mereveld d.d. 6-7-1958.
Enkele jaren later mocht Vrijdag de merrie dekken,
met als resultaat een veulen, genaamd Flits.

Boven: Wickevoort Crom Mem 1958:
Vanadis (A. Nottelman) zegeviert op Mereveld,
voor Vivant Hollandia en Urania (links).

Boven: Vanadis en een gelauwerde Bram Nottelman staan klaar
voor de ereronde na hun triomf in het Van Wickevoort Crommelin
Memoriaal 1958. Mevr. Nottelman houdt de 4-jarige merrie vast.

Boven: Vanadis wint in Alkmaar.

Boven: De 6-jarige Vanadis wint op Mereveld, d.d. 15-5-1960.

Boven: De 7-jarige Vanadis klopt de Belg Pikar
in de Holland-België-match op Duindigt.

---

Afstamming
Vanadis een dochter uit de beproefde combinatie Fabian - Kesse. Deze laatste was een Duitse fokmerrie van Mees Alkemade. Ze kreeg 15 veulens, waarvan 9 van de hengst Fabian. Daarbij zaten goede paarden zoals Trabant, Atoom en de kortebaancrack Xylophoon. De goede Dynamiet was een zoon van Spencer Hollandia.

Vanadis als fokmerrie
Vanadis kreeg 6 producten. De eerste fokte Bram Nottelman zelf. Dat was een leuk paardje, een zoon van die andere Nottelman-crack uit de V-1954-jaargang, Vrijdag. Daarna was Vanadis enkele jaren gust, waarna ze werd verkocht aan Hendrik Zielman. Mede door de niet al te succesvolle vaderpaarden bleven de echte successen nog uit, totdat Zielman's tophengst Heres het mocht proberen. Uit die combinatie ontsproot de middenklasser Neres, die ca. 45.000 gulden wist te winnen. Het was voor moeder Vanadis meteen "lest best".
De hele productie van Vanadis:
1964 Flits r.v. Vrijdag (1.22,6 - 7.600 Euro)
1967 Ida Unique m.v. K'Unique (recordloos)
1968 Janadis r.v. K'Unique (1.25,0 - 1.679 Euro)
1970 La Pettevinère m.v. Qirinal P (1.23,7 - 1.906 Euro)
1971 Marianna m.v. Scotch Fez (1.29,0 - 1.134 Euro)
1972 Neres h.v. Heres (1.19,2 - 20.643 Euro)

Nafok
De dochters van Vanadis werden nog moeder van o.a.:
Zelfbewust (1.16,2 - 74.900 Euro)
Vanadis Hanover (1.18,3 - 33.650 Euro)
Varella (1.15,6 - 25.640 Euro)